“Монголын төр зүтгэсэн хүндээ халтай” гэх хэлц бий. Энэхүү үг ортой болохыг гэрчлэх олон үйл явдал сүүлийн өдрүүдэд олон боллоо. Тодруулбал, Монголын төрд зүтгэсэн гурван Ерөнхий сайд “аавын гэр”-т сууж байна. Эдгээр эрхмүүд ямар үндэслэлээр ял эдэлж байгаа талаар товч танилцуулъя.

-МОНГОЛ УЛСЫН 18 ДАХЬ ЕРӨНХИЙ САЙД МЭНДСАЙХАНЫ ЭНХСАЙХАН-

2020 оны тавдугаар сарын 7-ны өдөр Ерөнхий сайд асан М.Энхсайханыг Сүхбаатар дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхээс түүнийг гэм буруутайд тооцож, дөрвөн жил 6 сар хорих ялаар шийтгэсэн юм. 

Ардчилал ялснаас хойш буюу 1990 оноос өнөөг хүртэл шүүхээс ял шийтгэл сонссон анхны Ерөнхий сайд нь М.Энхсайхан байсан юм. 

Түүнийг 130 сая төгрөгөөр албан хэрэгцээнд автомашин худалдаж авсан, Тавантолгой ордыг хөрөнгө оруулагч талд ашигтай байдлаар байгуулах гэрээг боловсруулсан хэмээн буруутгаж, Эрүүгийн хуулийн 19.6.2 /үндэсний аюулгүй байдлыг хорлон сүйтгэх/, 22.1.2-т /албан тушаалаа урвуулан ашиглах/ заасан гэмт хэрэгт тооцсон нийслэлийн прокурор Г.Батбаярын яллах дүгнэлтийг З.Болдбаатар нарын шүүгч хэлэлцэхдээ “Гэрээний төслийг УИХ-аар хэлэлцэж, баталгаажаагүй” гэж хорлон сүйтгэх заалтыг нь прокурор руу буцааж,  автомашины хэргээр яллав.

Тэрээр зургадугаар сарын 16-ны өдөр Нийслэлийн эрүүгийн хэргийн Давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргажээ. 

Энэ талаар гомдолдоо “Миний бие анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолд заасан үндэслэл нь хэргийн бодит байдалтай нийцэхгүй байгаа, буруу хууль, Эрүүгийн хуулийг буруу хэрэглэсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн тул тус шийтгэх тогтоолыг хүчингүй болгуулах үндэслэлээ гомдол хэлбэрээр гаргаж байна” гэжээ.

Давж заалдах гомдлыг ЭНД дарж бүрэн эхээр нь уншаарай.

-МОНГОЛ УЛСЫН 29 ДЭХ ЕРӨНХИЙ САЙД ЖАРГАЛТУЛГЫН ЭРДЭНЭБАТ-

Монгол Улсын 31 дэх Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбатыг УИХ-ын 2020 оны ээлжит сонгуульд Сэлэнгэ аймгийн 13-р тойрогт МАН-аас нэр дэвшиж, сонгуулийн сурталчилгаагаа явуулж байх хугацаанд цагдан хорьсон. Гэвч түүний сонгуулийн сурталчилгааг бие төлөөлөгчид нь үргэлжлүүлж, тойрогтоо хамгийн их санал авч, ялалт байгуулсан юм. Ингэснээр Ж.Эрдэнэбат нь энэ удаагийн парламентийн гишүүдээс УИХ-ын гишүүний үнэмлэхээ гардаж аваагүй, тангаргаа өргөөгүй байгаа цорын ганц гишүүн болоод байна. 

Түүнийг Ерөнхий сайдаар ажиллаж байхдаа Өмнөговь аймгийн Гурвантэс сумын нутаг Тост, Тосон бумбын нуруун дахь XV-020922 дугаар бүхий тусгай зөвшөөрөлд хамаарах газрыг өөрийн болгосон гэж үзэн буруутгаж байсан юм.

Шүүхээс Ж.Эрдэнэбат нарт холбогдох эрүүгийн хэргийн гэм бурууг хэлэлцэх шүүх хуралдааныг 2020 оны зургаадугаар сарын 11-ний өдрийн 11 цаг 00 минутад зарласан боловч шүүгдэгч Ж.Эрдэнэбат, Б.Отгонбаатар нар нь шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй, шүүгдэгч Ж.Эрдэнэбат нь 2020 оны тавдугаар сарын 15-ны өдрөөс буюу хэрэг шүүхэд шилжин ирснээс хойш ямар нэгэн хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр шүүхийн дуудсан цагт хүрэлцэн ирээгүй, шүүн таслах ажиллагааг зохих ёсоор хүндэтгээгүй, шүүн таслан ажиллагаанд саад учруулсан гэх нөхцөл байдлууд тогтоогдож байна гэж үзэн шүүгдэгч Ж.Эрдэнэбат, Б.Отгонбаатар нарт авсан барьцаа авах таслан сэргийлэх арга хэмжээг зургадугаар сарын 11-нээс эхлэн тус тус өөрчилж, цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авч шийдвэрлэсэн юм.

Долдугаар сарын 6-ныг хүртэл цагдан хорьж, энэ хугацаанд шүүх хуралдаан хэд хэд хойшилсны дараа Ерөнхий сайд асан Ж.Эрдэнэбатад зургаан жилийн хорих ял оноож, төрийн албанд ажиллах эрхийг мөн зургаан жилээр хасах шийдвэрийг Нийслэлийн Баянзүрх, Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх гаргаж байв.

Шүүхийн шийдвэр гарах хүртэл Сэлэнгэ аймгийн иргэд шүүхийн байрны гадаа жагсаж, "Ард түмний сонголтыг хүндэтгэн, Ж.Эрдэнэбатыг чөлөөл" гэдэг шаардлага тавьж дуу хоолойгоо хүргэсээр байв.

Мөн УИХ-ын Халдашгүй байдлын дэд хороо долдугаар сарын 3-ны өдөр хуралдаж, Ерөнхий сайд асан Ж.Эрдэнэбаттай холбоотой асуудлыг хэлэлцэн, дүгнэлт гаргаж байв. Дүгнэлтэд "УИХ-ын гишүүн Ж.Эрдэнэбатын бүрэн эрх нь дуусгавар болоогүй байхад цагдан хорьж, үргэлжлүүлэн шүүсэн нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийг зөрчсөн" гэжээ.

-МОНГОЛ УЛСЫН 25 ДАХЬ ЕРӨНХИЙ САЙД САНЖИЙН БАЯР-

Монгол төрийн Ерөнхий сайд нараас яллагдах дүгнэлтийг хүлээн авсан ээлжит төрийн түшээ С.Баяр байв. Түүнд холбогдох хэргийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаан Баянзүрх, Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд болж, тэднийг гэм буруутайд тооцлоо. 

С.Баяр нь 2007 оны арваннэгдүгээр сараас 2009 оны аравдугаар сарын 28-ны өдөр хүртэл Монгол Улсын Ерөнхий сайдаар ажиллах хугацаандаа Засгийн газрын 2008 оны арванхоёрдугаар сарын 5-ны өдрийн Хөрөнгө оруулалтын гэрээний тухай тогтоолоор Оюутолгойн ордын ашиглах зорилгоор гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулагчтай яриа хэлэлцээр хийхийг Эрдэнэс баялаг, эрчим хүчний сайд Д.Зоригт, Сангийн сайд С.Баярцогт, БОАЯЖ-ын сайд Л.Гансүх нарт үүрэг болгосон. 

Мөн Оюутолгой ордыг ашиглалтад оруулах, хөрөнгө оруулалтын гэрээ байгуулахад олж авсан мэдээлэлд үндэслэн албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж албаны чиг үүргийн дагуу олж авсан мэдээллээ албаны эрх ашгийн эсрэг буюу хувийн ашиг сонирхлоо гүйцэтгэх зорилгоор найз Ч.Даваанямын хувь нийлүүлсэн “Петровис трейдинг” ХХК-нд “Айвенхоу майнз Монголиа инк” компанитай 2009 оны есдүгээр сарын 1-ний өдөр шатах тослох материал нийлүүлэх тухай гэрээ байгуулж, энэ гэрээ нь 2013 оныг дуустал хүчинтэй байх хугацаанд “Петровис” компанид 418,385,173,982 төгрөгийн орлого олох боломжийг олгон, Монгол Улсад хүнд хор уршиг учруулсан гэж үзжээ. 

Улмаар С.Баяр нь эрх мэдэл, албан тушаалын давуу байдлаа урвуулан ашиглаж, бусдад бий болгосон давуу байдлаас үүссэн хөрөнгийг эх үүсвэрийг нуун далдлах зорилгоор АНУ руу явж Ч.Даваанямтай бүлэглэн өөрийн том охин Б.Нандин болон Ч.Давааням нарын хамтран эрхэлдэг гэх үл хөдлөх хөрөнгийн бизнесийг үргэлжлүүлэн явуулж байгаа нэрийдлээр АНУ-ын Нью-Йорк, Сиатл хотуудад 2010 оноос 2014 оны хооронд дөрвөн үл хөдлөх хөрөнгийг нийт 11,643,000 ам.доллараар худалдан авч, улмаар дээрх үл хөдлөх хөрөнгө борлуулсны орлогыг АНУ-ын банкан дахь өөрийн болон эхнэр Сувдын дансаар 2011-2017 он хүртлэх хугацаанд 3,596,148 ам.доллар буюу 5,580,444,337 төгрөгийг авч, мөнгө угаасан үйлдэлд гэм буруутайд тооцон дараах ялыг оноожээ. 

С.Баярт нийтийн албанд ажиллах эрхийг хоёр жилээр хасч, нийт таван жил хорих ялыг нээлттэй дэглэмтэй хорих ангид эдлүүлэхээр шийдвэрлэсэн байна. 

Түүнчлэн хууль бусаар олж авсан орлого гэж үзэн С.Баяраас 5,580,444,637 төгрөг, Ч.Даваанямаас 5,766,440,000  төгрөгийн үнэлгээ бүхий АНУ-ын нутаг дэвсгэр дэх орон сууцыг хурааж улсын орлого болгох шийдвэрлэсэн байна. 

Дээрх хэргүүдэд холбогдсоны улмаас Монгол Улсын гурван Ерөнхий сайд М.Энхсайхан, Ж.Эрдэнэбат, С.Баяр нар “аавын гэр”-т ял эдлэхээр боллоо. Удаах нэг нь эх орондоо ирвэл түүнийг хорих өрөө, байрыг нь эртнээс бэлдсэн байхыг ч үгүйсгэхгүй. Энэ мэт улс орны хөгжилд чухал нөлөөтэй томоохон төслүүдийг хөдөлгөсөн, шийдвэр гаргасан бүхнээ хорид байвал хэн цаашид шийдвэр гаргах вэ гэдгийг бодох хэрэгтэй. 

Б.ЛХАГВАЦЭРЭН

www.ubn.mn